آموزش اخلاق به بچه ها زیر 10 سال - وبلاگ پردیس وب

به گزارش وبلاگ پردیس وب، بسیاری از والدین تصور می نمایند که آموزش مفاهیم اخلاقی به بچه ها باید به وسیله مدرسه و در سنین دبستان انجام گیرد و آنان نیازی نیست که درباره اخلاق و اصول آن با کودک صحبت نمایند. اما باید توجه داشته باشید آموزش مفاهیم اخلاقی اگر همزمان با رشد کودک و در دوران خردسالی آغاز گردد، به مراتب نتایج بهتری در آینده خواهد داشت.

به گزارش وبلاگ پردیس وب به نقل از حامی هنر زندگی، شما با عنوان والدین باید بتوانید با استفاده از ابزاهای مختلفی از جمله پازل، داستان و در حین بازی با کودک، اصول اخلاقی را به او آموزش دهید. بچه ها با توجه به درک و شرایط سنی خود این مفاهیم را فراگرفته و در روابط خود به کار می برند. در این راستا والدین ابتدا باید بدانند که چه مفاهیمی را باید به کودک آموزش دهند و در کنار آن با بهره بردن از مشاوره کودک در راستای رشد اخلاقی کودک حرکت نمایند.

اصول کلی آموزش اخلاق به بچه ها تا 10 سالگی

طبق دیدگاه روانشناسان در زمینه رشد اخلاقی، قضاوت اخلاقی بچه ها بستگی به سن و رشد شناختی آن ها دارد.قضاوت اخلاقی بچه ها تا پیش از 10 سالگی بیشتر بر مبنای اجتناب از مجازات و کسب پاداش می باشد. به این معنا که بچه ها از اصول اخلاقی پیروی می نمایند که در ازای آن پاداش بگیرند و از رفتارهایی دوری می نمایند که بدانند پیامد آن تنبیه است.

با این حال نباید در تنبیه بچه ها یا پاداش و تشویق بچه ها زیاده روی کرد. بلکه برای آن که بتوانید کودکی مودب و خوب تربیت کنید، باید از روش های صحیح فرزندپروری مطلعی داشته باشید و کودک را بیش از حد به پیامدهای بیرونی وابسته نگه ندارید.

روش های آموزش اخلاق به بچه ها چیست؟

شاید برای بسکمک از پدر و مادرها عجیب باشد که بخواهند ارزش ها و بعضی اصول اخلاقی را به بچه ها خردسال خود آموزش دهند. اما باید بدانید آموزش اخلاق به بچه ها از همان دوران کودکی به آن ها کمک می نماید تا در بزرگسالی، زندگی سالم تر و شاداب تری داشته باشند. همچنین بچه ها با اخلاق در زمان تجربه بحران نوجوانی، کمتر به سمت انحرافات کشیده می شوند. در ادامه به بعضی از روش های آموزش اخلاق به بچه ها اشاره خواهیم کرد.

1- بچه ها رفتار شما را تقلید می نمایند

بچه ها شما را الگو قرار می دهند و از رفتار و طرز صحبت شما تقلید می نمایند. بنابراین بدون اینکه چیزی به او بگویید رفتار خوبی با دیگران داشته باشید مثلا می توانید از کلمات محبت آمیز بهره ببرید. بچه ها آن طوری که شما می خواهید رفتار نمی نمایند، بلکه بیشتر سعی می نمایند با شما همانند سازی نموده و شبیه خودتان شوند در نتیجه به جای نصیحت کردن سعی کنید به رفتارهای خودتان دقت بیشتری داشته باشید و به یاد بسپارید که بچه ها تا حد زیادی بازتاب رفتارهای خودتان هستند.

2- بچه ها را به راستگویی تشویق کنید

آموزش صداقت به بچه ها از جمله مهم ترین اصولی است که باید به کودک منتقل گردد. شما کودک را به هر چیزی که تشویق کنید او آن را خوشایند و مخالف آن را نامطلوب می داند. برای مثال هنگامی که بچه ها را به راستگویی تشویق می کنید، او از دروغگویی و افراد دروغگو بیزار می گردد. برای تشویق کردن کودک لازم نیست حتما جایزه خاصی را برایش در نظر بگیرید. گاهی اوقات یک لبخند ساده، گفتن جملات تحسین نماینده و افتخار کردن به فرزند به خاطر راستگویی و صداقت به تنهایی برای تقویت کودک کافی است.

3- آموزش اخلاق به بچه ها حتی با شکرگزاری از نعمت ها

به بچه ها یاد بدهید در قبال نعمت هایی که خداوند به آن ها داده شکرگزار باشند. در واقع آنچه اهمیت دارد این است که کودک به موضوعات ارزشمندی نظیر سلامتی یا داشتن خانواده خوب بیشتر توجه کند و آن ها را به عنوان بدیهیات زندگی در نظر نگیرد. این امر علاوه بر رشد اخلاقی به سلامت روان کودک نیز کمک می نماید و میزان رضایتمندی او را از زندگی بالا می برد.

4- زندگی شاد همراه با نگرشی مثبت

والدین می توانند به کودک آموزش دهند که با استفاده از جملات مثبت در طی روز افکار مثبت را فرا بخوانند و از منفی بافی رهایی یابند. این مسئله به بچه ها کمک می نماید تا بتوانند به سمت خودشکوفایی پیش بفرایند و از دغدغه های سطحی زندگی فاصله بگیرند. افرادی که به سمت خودشکوفایی پیش می فرایند و نگرش مثبتی دارند به دلیل داشتن ارتباطات سالم با دیگران معمولا از نظر اخلاقی نیز وضع بهتری نسبت به دیگران خواهند داشت چرا که رشد علاقه اجتماعی در وجود آن ها باعث می گردد که آن ها بخواهند موارد اخلاقی را بیشتررعایت نمایند. برای مثال آن ها اغلب تمایل دارند که به دیگران کمک برشانند و از آزار اطرافیان خودداری نمایند.

5- منحصر به فرد بودن هر فرد

هر شخصی افکار و باورهای خودش را در ذهن دارد و می تواند طبق باورهایش منحصر به فرد باشد. هیچ کس در جهان شبیه هم نیست. با استفاده از این عنوان به کودک آموزش دهید که استعداد و توانایی هر شخصی متفاوت است پس نباید خودش را با کسی حتی خواهر و برادرش مقایسه کند. اگر کودکتان خودش را با دیگری مقایسه کرد، سعی نکنید با بی اهمیت جلوه دادن و یا کوچک کردن دیگری به فرزندتان احساس خوبی دهید، بلکه مثلا می توانید او را با دیروز و امروز خودش مقایسه کنید و یا به آن چه که خواسته قلبی اوست بپردازید.

آموزش منحصر به فرد بودن به کودک کمک می نماید تا بفهمد هرکس شرایط خاصی در زندگی دارد و در نتیجه نمی توان به سادگی در خصوص دیگران قضاوت کرد. این مسئله باعث می گردد کودک همدلی بیشتری را در خود پرورش دهد و کوشش کند جهان را از دریچه چشم دیگران بنگرد.

6- اشتباهات دیگران را ببخشند

بخشیدن دیگران یکی از اصول مهم آموزش اخلاق به بچه ها است. هر فردی در طول زندگی اشتباهاتی می نماید که شاید به دیگران صدمه بزند. والدین می توانند از همان دوره کودکی بخشش را به آن ها بیاموزند تا در بزرگسالی انسان بهتری شوند. درحقیقت بخشیدن دیگران از فشار روانی کم می نماید و به آرامش کودک اضافه می گردد.

در این زمینه ضروری است که به فرزندتان بیاموزید بخشش به معنای نادیده دریافت بدرفتاری دیگران یا زیر پا گذاشتن احساسات خود نیست. بخشش تنها به معنای رها کردن احساسات خصومت و کینه ایست که در بلند مدت می توانند از نظر روانی ما را تحت فشار بگذارند و منجر به پریشانی های زیادی شوند. در نتیجه کودک یاد می گیرد در کنار جرات ورزی و توانایی برای دریافت حق و حقوق خود از دیگران احساسات منفی را رها کند و دیگران را به خاطر اشتباهاتشان ببخشد.

7- آموزش عدالت به بچه ها

عدالت یکی دیگری از مفاهیم اخلاقی بسیار مهمی است که بچه ها باید در خصوص آن آموزش ببینند. البته آن ها از همان سال های ابتدایی می توانند بی عدالتی ها را تشخیص داده و در برابر آن واکنش نشان دهند. با این حال درک یک کودک 3 ساله، 5 ساله و 14 از عدالت با یکدیگر تفاوت دارد. برای مثال بچه ها کم سن و سال به دلیل خودمحوری بالا تنها برای خود به دنبال اجرای عدالت هستند. در واقع آن ها دوست ندارند که نسبت به دیگران پاداش و خدمات کم تری را دریافت نمایند اما در عین حال نسبت به اجرای بی عدالتی در حق دیگران بی توجه هستند!

در این شرایط والدین وظیفه دارند مزایای رعایت عدالت در سطح کلان را به زبان ساده و متناسب با سن کودک به او آموزش دهند و کمک نمایند تا فرزندشان بتواند به خودی خود و فارغ از منافع شخصی ارزشمندی این مفهوم را درک نماید.

8- نشان دادن تأثیر رفتارهای کودک بر دیگران

یکی از کارهای بسیار مهمی که باید در زمینه آموزش اخلاق به بچه ها انجام دهید این است که او را از پیامدهای رفتارش مطلع کنید. برای مثال برایشان شرح دهید که بدرفتاری کردن با دیگران چه تأثیری روی آن ها می گذارد و به بروز چه احساساتی می انجامد. این کار کمک می نماید که کودک قابلیت بالاتری برای همدلی با دیگران داشته باشد و کوشش کند تا منافع شخصی اش را در تضاد با دیگران قرار ندهد. در واقع کودک یاد می گیرد که خوشحالی او نباید به بهای رنجش دیگران تمام گردد. این مسئله کمک می نماید تا در کنار یادگیری مفاهیم اخلاقی، مهارت های زندگی را نیز فراگیرد.

9- احترام گذاشتن به دیگران از اصول آموزش اخلاق به بچه ها

احتیاج به احترام یکی از احتیاجهای اساسی همه انسان هاست که می تواند اساس ویژگی های روانشناختی مهمی نظیر اعتماد به نفس را تشکیل دهد. برای آنکه احترام گذاشتن به دیگران را به فرزندتان یاد بدهید ضروری است که پیش از هر چیز خودتان به او احترام بگذارید و این احتیاج درونی فرزندتان را برآورده نمایید. استفاده از کلمات مؤدبانه ای نظیر لطفاً و خواهش می کنم هنگام داشتن درخواست از کودک و صدا زدن او به شیوه ای محترمانه و محبت آمیز به او می آموزد که در ارتباط با دیگران همانند شما رفتار کند و اصول مرتبط با احترام را رعایت کند. والدینی که در حضور فرزندشان از کلمات غیر مؤدبانه استفاده می نمایند یا برای او به خاطر کودک بودن همانند دیگران ارزش قائل نیستند نمی توانند انتظار داشته باشند که فرزندشان در ارتباط با دیگران رفتار محترمانه ای داشته باشد.

10- آموزش دادن به کودک در خصوص لزوم عذرخواهی

بسیار اهمیت دارد که به فرزندتان بیاموزید در صورت انجام رفتار اشتباه شجاعت عذرخواهی را داشته باشد و آن را ضعیف نپندارد. این کار باعث می گردد که فرزندتان در قبال رفتارهای خود مسئولیت بیشتری احساس کند و در نتیجه اخلاق مدارتر باشد. البته برای آموزش عذرخواهی به کودک هرگز او را مجبور به انجام رفتارهایی نکنید که باعث احساس تحقیر و سرزنش در او شوند. آموزش گفتن جملات ساده ای نظیر ببخشید و به خاطر کارم معذرت می خواهم برای کودک کفایت می نماید.

کلام آخر

توجه داشته باشید که با توجه به تمامی مواردی که اشاره شد احتمالا شما نیز به اهمیت این مسئله پی برده باشید که نقشتان به عنوان والدین تا چه میزان در آموزش اخلاق به بچه ها موثر است. در واقع شما به عنوان اولین معلم کودک خود شناخته می شوید که مفاهیم و مهارت های بسکمک را باید به کودکتان آموزش دهید. بسکمک از والدین مطلعی درستی از این مسئله ندارند که چه مفاهیمی را باید به کودک آموزش دهند. شما باید بدانید که بچه ها چه احتیاجهایی دارند و رشد اخلاقی آنان در هر سن چگونه است. در کنار این مسئله برای آنکه بتوانید به بهترین نحو به رشد اخلاقی فرزند خود کمک کنید ضروری است تا با یک مشاور در زمینه کودک در ارتباط باشید. مشاور با توجه به تجربه و دانش خود می تواند اصول کلی را در اختیارتان قرار دهد و مرحله به مرحله شما را کمک رساند.

سوالات متداول درباره آموزش اخلاق به بچه ها

چطور به عنوان مادر مفاهیم اخلاقی را به فرزندم انتقال دهم؟

توجه داشته باشید که گاهی والدین اشتباها مفاهیم اخلاقی را بسیار فراتر از سن کودک در نظر می گیرند. بسکمک از افراد گاهی در سن بزرگسالی مفهومی اخلاقی را فرا می گیرند؛ پس به سن کودکتان توجه داشته باشید. دومین مسئله این است که استفاده از راهکارهای نامناسب برای آموزش همیشه نتیجه عکس می دهد. سومین مسئله نیز این است که سبک فرزندپروری شما ممکن است با ایراداتی همراه باشد.