لزوم شفافیت در میزان مصرف آب در زنجان ، دشت های ممنوعه ای که با سوءمدیریت تبدیل به دشت بحرانی شدند - وبلاگ پردیس وب

به گزارش وبلاگ پردیس وب، زنجان با وجود چندین رودخانه دائمی و چند ده رودخانه فصلی، منابع آبی زیرزمینی و ... یکی از استان های با تنش آبی است و به نظر می رسد برای تغییر در شیوه های مدیریت آب در این استان باید تعجیل گردد.

گروه استان های وبلاگ پردیس وب، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * زنجان استانی نیمه مرطوب به شمار میرود. طبق آمار رسمی سالانه حدود 88 روز بارندگی دارد که بیشتر آن در فروردین و اردیبهشت رخ می دهد. رطوبت هم به طور میانه در این استان حدود 53 درصد است. حتی در روز های گرم سال اندازه رطوبت در هوای این استان به کمتر از 39 درصد نمی رسد. زنجان کوهستانی است و چند رود دائمی و فصلی در این استان جریان دارد. قزل اوزن از کوه های کردستان و همدان سرچشمه می گیرد در زنجان جاری می گردد و به سفیدرود می پیوندد و بعد هم به دریای خزر می ریزد.

قزل اوزن، زنجان رود، ابهررود و شاهرود از جمله رودخانه های دائمی این استان هستند. در مجموعه زنجان 10 رودخانه دائمی و 29 رودخانه فصلی دارد.

منابع آبی زنجان در خطر سوءمدیریت

براساس گزارش های شرکت آب منطقه ای زنجان سطح آب های زیرزمینی این استان هم غنی هستند و در تأمین منابع آبی نقش بسزایی دارند. در روستا ها با حفر چاه ها و ایجاد قنات، از این منابع آبی زیرزمینی برای کشاورزی بهره می برند. از سویی هواشناسی استان زنجان گزارش داده است که بارش باران در سال 1400 نسبت به بلندمدت کاهش 10 درصدی داشته است. در 6 ماهه دوم سال 1400 نیز که نیمه دوم سال آبی محسوب می گردد، بارش باران به بیش از 141 میلی متر رسیده است. هرچند این رقم رشد 6 درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می دهد، با این حال نمی توان نسبت به کاهش ذخایر آبی این استان نگران نباشیم.

این نگرانی وقتی بیشتر می گردد که گزارش استانداری زنجان را درباره ذخایر سد های این استان بخوانیم؛ در سال گذشته ورودی اب سد های زنجان 22 میلیون مترمکعب کاهش داشته است. سد تهم شهر زنجان در شرایط نامناسبتری نسبت به بقیه سد ها قرار داشته به طوری که ورودی آب این سد تا 37 درصد نسبت به سال 99 کمتر شده است.

این اعداد و ارقام در زنجان نشان می دهد که مدیریت آب در این استان احتیاج به بازنگری و اجرای برنامه های تازهی دارد. سال گذشته در زنجان ستاد پیشگیری و مقابله با کم آبی تشکیل و مسئولیت این ستاد هم به عهده معاونت عمرانی این استان گذاشته شد. قرار بود این ستاد به ویژه در روستا ها مدیریت مصرف آب سد های را آنالیز کند.هرچند پس از این تاریخ دیگر خبری از این ستاد نشد و احتمال می رود با تغییر دولت، مدیران تازه برای تشکیل دوباره آن باید تصمیم تازه بگیرند.

400 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شد؟

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان زنجان هم در جلسه ای با استاندار سابق اعلام نموده بود که در سال 1400 حدود 400 حلقه چاه غیرمجاز مسدود شده است. انتظار می رفت که با انسداد این چاه ها، از هدر رود 23 میلیون مترمکعب آب جلوگیری گردد، اما با توجه به اینکه چاه های غیرمجاز باز هم ایجاد شده اند، به نظر می رسد این رقم محقق نشده است.

باوجود ذخایر آبی در زنجان، این استان چند دشت ممنوعه از نظر برداشت آب هم دارد که از سال گذشته تبدیل به دشت های بحرانی شده اند. دشت های ماهنشان، طارم و انتهای زنجان رود به عنوان دشت های بحرانی زنجان معرفی شده اند که براساس قوانین وزارت نیرو، برداشت آب حتی از چاه های مجاز حفر شده در این دشت ها، ممنوع است.

برداشت 95 درصدی صنایع زنجانی از دشت های ممنوعه

تنها کشاورزان نیستند که از آب چاه های زنجان برای کشاورزی استفاده می نمایند. مصطفی طاهری، نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی اعلام نموده که 95 درصد آب صنایع در استان زنجان از چاه های دشت های ممنوعه برداشت می گردد!

زنجان یکی از استان های اصلی در برداشت روی و دیگر سنگ های فلزی است. سرب و روی، براسیت، سیلیس، خاک های صنعتی آنتی موان، تالک، پرلیک، سولفات منیزیم، مس، آهن و چندین نوع سنگ فلزی دیگر در زنجان یافت می گردد. کوه های رنگی آلاداغلار در زنجان به علت وجود مس فراوان به رنگ های قرمز، نارنجی، زرد و مسی دیده می شوند. علاوه براینکه در این استان صنایع فراوری سیمان، لوازم خانگی، پتروشیمی، ترانسفورماتورسازی و ... هم فعال هستند که همه صنایع جزو مصرف نمایندگان آب به شمار می فرایند.

طاهری بعلاوه گفته است که زنجان یکی از استان های دارای تنش آبی است و مجلس برای مقابله با این تنش ها اعتباراتی را به زنجان اختصاص می دهد. استفاده از این اعتبارات چگونه می خواهد خشکی دشت های بحرانی زنجان را جبران کند؟

مساله اصلی در مقابله با کمبود آب، تغییر شیوه های حکمرانی با آب است. در اینکه شیوه های سنتی کشت، مخصوصا در گیاهان پرمصرف آب، باید تغییر کند، شکی نیست، اما به نظر می رسد باید فکری جدی برای مصرف 95 درصدی صنایع زنجان از چاه های دشت های ممنوعه کرد.